بلوغ در دختران

بلوغ یک اصطلاح عمومی برای گذار از دوران قبل از بلوغ جنسی به دوران بلوغ جنسی می باشد. عدم دسترسی نوجوانان به اطلاعات مناسب در ارتباط با تغییرات بدنی و روانی این دوره آنان را با مشکلات جدی مواجه خواهد نمود. در این مطلب به توضیح کامل این مبحث می پردازیم.

لزوم آگاهی در مورد بلوغ

مطلب مذکور را با یک شعار از سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 1992 شروع می کنیم: “دختران امروز، مادران فردا هستند و در زمینه بهداشت خود و جامعه نقش کلیدی ایفا می کنند.”

در جامعه ما به دلایل فرهنگی، بیشتر نوجوانان و به ویژه دختران، به اطلاعات درست و مناسب در ارتباط با تغییرات بدنی و روانی دوران بلوغ، دسترسی ندارند. و چه بسا به دلیل کسب این اطلاعات از منابع ناآگاه و نامطمئن در زندگی خانوادگی خود دچار مشکلات جدی بدنی و روانی می شوند.

طی تحقیقی که در سال ۱۳۷۶ در ایران انجام شده است، اعلام گردید، دخترانی که به طور غافلگیرانه با بلوغ روبرو شده اند و از قبل هیچگونه آگاهی در این باره به آنها داده نشده است. به انواع مشکلات عاطفی همانند احساس گناه شدید، احساس کثیف بودن و گرایش های وسواسی دچار گردیده اند.

باور عمومی بر آن است که هم خانواده و هم مدرسه، بایستی در آموزش بلوغ نقش داشته باشند.

تعریف بلوغ

بلوغ یک اصطلاح عمومی برای گذار از دوران قبل از بلوغ جنسی به دوران بلوغ جنسی است. بلوغ کلمه ای است که از آن جهت توصیف تمام تغییراتی که طی آن یک کودک به فرد بزرگسال تبدیل می شود، استفاده می گردد. بلوغ تغییراتی است که بدن شخص را برای تولید مثل و بچه دار شدن آماده می کند و یک روند تدریجی است که همه ما این سیر طبیعی را طی می کنیم.

مراحل و نشانه ها

برای اغلب افراد، دوران بلوغ بین سنین ۸ الی ۱۳ سالگی شروع می گردد. رسیدن به بلوغ چند مرحله دارد که این مراحل عبارتند از:

مرحله اول

اولین مرحله و نشانه بلوغ در دختران، رشد پستان ها می باشد. که بصورت برجسته و برآمده شدن نوک پستان ها می باشد. این مرحله ممکن است در ۸ سالگی و یا ۱۳ سالگی شروع شود. و هر دو اینها یک اتفاق طبیعی می باشد.

در نظر داشته باشید، که رشد سینه در دختران، قبل از ۸ سالگی، می تواند نشانه ای از بلوغ زودرس باشد. همچنین، عدم رشد سینه ها تا ۱۳ سالگی، می تواند نشانه ای از بلوغ دیررس باشد. لذا در هر دوی این موارد بایستی جهت بررسی های بیشتر به پزشک مربوطه مراجعه کرد.

سینه ها هم همانند چهره افراد، شکل و اندازه های متفاوت دارند. بعضی از دختران، نگران اندازه و سایز سینه هایشان هستند و فکر می کنند که سینه هایشان بیش از حد بزرگ یا بیش از حد کوچک هستند. در حالیکه این مسأله نباید خیلی نگران کننده باشد. با توجه به اینکه اندازه سینه ها در افراد مختلف، متفاوت هست. لذا تمام سینه ها در هر اندازه و شکلی، در نهایت و در زمان مناسب خودش، قادر به تولید شیر کافی برای تغذیه کودک خواهند بود. در دوران بلوغ، زمان مشخصی برای شروع پوشیدن سوتین وجود ندارد. بهتر است دختران در این مورد با والدین خود صحبت کنند. همچنین دختران در زمان خرید سوتین، سوتینی مناسب با نیاز های خودشان، علی الخصوص در زمان ورزش و فعالیت انتخاب و خریداری کنند.

مرحله دوم

مرحله دوم بلوغ، رشد موهای تناسلی و زیر بغل می باشد. با گذار به دوران بلوغ، متوجه موهایی در ناحیه تناسلی و زیر بغل خواهند شد. این موها در ابتدا نازک و سپس ضخیم تر می شوند. جهت اصلاح موهای زائد، روش های متفاوتی از قبیل شیو کردن (با تیغ)، اپیلاسیون، استفاده از پودر و کرم های موبر و روش های پزشکی مثل لیزر کردن، وجود دارد. هیچکدام از این روش ها برتری بهداشتی به دیگری ندارد. و شخص می تواند هر کدام از آنها را انتخاب نماید. در این موارد می توانید با مادر یا خواهر بزرگتر مشورت کنید.

توصیه های بهداشتی که در این موارد می توان به آنها اشاره کرد این هست که از اشتراک تیغ با افراد دیگر بایستی اجتناب کرد، زیرا می تواند ویروس های منتقله از طریق خون را منتقل کند. رشد موهای زائد از زمانی که هورمون های بدن فرد بطور کامل به پایداری برسند، کاهش خواهد یافت.

مرحله سوم

مرحله سوم بلوغ، رشد قدی می باشد. در اوایل دوران بلوغ، بعد از جوانه زدن پستان ها، افزایش قد در دختران اتفاق می افتد. با آنکه وراثت نقش مهمی در افزایش و رشد قدی دختران دارد، اما لازم به ذکر است که داشتن تغذیه مناسب و فعالیت بدنی و همچنین خواب کافی می تواند در افزایش قد تأثیر بسزایی داشته باشد.

قد شما تقریباً میانگینی از قد پدر و مادرتان می باشد. به همین دلیل توصیه می کنیم از مقایسه بدن خود با بدن دیگران خودداری کنید. چون شاید از مقایسه خودتان با افرادی که در رسانه ها می بینید، احساس کنید که خیلی بلندتر و یا خیلی کوتاه تر و یا خیلی چاق تر و یا خیلی لاغرتر هستید. اکثر این نگرانی ها از مقایسه بوجود می آید. همیشه باید توجه داشته باشید که هیچ شکل کاملی از زنان وجود ندارد و اختلاف قد و وزن و اندام، بین همه دختران و زنان وجود دارد. لذا باید با یک بدن سالم و راحت، احساس خوشحالی کنید. در صورتیکه که با بدن خود راحت باشید، شادی و خوشحالی را تجربه خواهید کرد.

مرحله چهارم

مرحله چهارم و آخرین مرحله بلوغ دختران، شروع خونریزی قاعدگی و یا همان پریود شدن می باشد. شروع خونریزی قاعدگی به شما می گوید که قدرت تولید مثل و بچه دار شدن را در آینده خواهید داشت. خونریزی قاعدگی احتمالاً در زمانی بین ۹ و ۱۵ سالگی شروع خواهد شد. اگر شخصی تا ۱۶ سالگی پریود نشد، بایستی به پزشک مراجعه کند.

پریودها به طور معمول هر ۲۸ روز تکرار می شوند ولی این می تواند متفاوت باشد. مخصوصاً در چند سال ابتدایی شروع پریودها، می تواند خیلی نامنظم باشد، بطوریکه شاید یک نفر در یکماه، دوبار پریود شود و شاید چندین ماه را بدون داشتن یک پریود سپری کند. در این مورد نگران نباشید. به مرور زمان پریودها حالت منظم تری پیدا خواهند کرد که این مورد شاید ۴ سال طول بکشد. حجم خونریزی قاعدگی در افراد مختلف می تواند بسیار متفاوت باشد. ممکن است در روزهای مختلف قاعدگی، حجم خونریزی متفاوت باشد.

توصیه های مهم در طی روزهای قاعدگی

• برای جذب خون پریود، از پدها یا نوار بهداشتی استفاده می شود. پس از اینکه پریودتان شروع شد، ایده خوبی هست که چند تا پد در خانه یا در کیف مدرسه تان، آماده داشته باشید. ولی اگر در جایی هستید که به پد دسترسی ندارید، می توانید از دستمال کاغذی استفاده نمایید.
• بایستی مرتب هر ۳ الی ۴ ساعت یکبار، پد خود را عوض کنید. در صورتیکه پد خیلی طولانی در جای خود بماند، بدبو شده و می تواند منجر به عفونت شود.

• نکته مهم این هست که پس از رسیدن به بلوغ و وقتی شما پریود می شوید، می توانید همه ی کارهای معمول و روزانه خودتان را انجام دهید ولی اگر قاعدگی شما سنگین است یا در زمان قاعدگی احساس درد و ناراحتی می کنید، می توانید فعالیت های خود را محدود کنید.
• شما بایستی در طی روزهای قاعدگی دوش بگیرید و استحمام کنید.
• به طور معمول غدد عرق در طی قاعدگی فعالیت بیشتری دارند، بنابراین ممکن است متوجه شوید که بیشتر از حالت عادی عرق می کنید.
• در صورتیکه خونریزی شما بسیار زیاد باشد و شما را از انجام فعالیت های عادی روزانه باز دارد، بهتر است با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

نکته مهم دیگر که در مورد قاعدگی بعد از رسیدن به بلوغ باید بدانید این است که ممکن است درست قبل از شروع پریود، احساس درد و ناراحتی در ناحیه معده یا لگن، احساس نفخ و سنگینی شکم و گاهاً اسهال و یبوست، داشته باشید. در این موارد جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد. در صورتیکه درد در لگن یا ناحیه زیر شکم احساس شود، برخی از کشش ها یا ورزش های سبک یا کسیه آب گرم می تواند کمک کننده باشد. در برخی موارد درد آنقدر شدید می شود که فرد مجبور به مراجعه به متخصص زنان و زایمان می شود.

نکته دیگر در مورد ترشحات دستگاه تناسلی پس از رسیدن به بلوغ می باشد. امکان ترشحات بیرنگ یا سفید، لزج و غلیظ، در روزهای تخمک گذاری، وجود دارد. این ترشحات طبیعی و سالم می باشند. در صورتیکه ترشحات شما همراه با خارش یا سوزش باشد، باید با پزشکتان مشورت کنید.

احساس تحریک پذیری یا بدخلقی نیز در روزهای حول و حوش قاعدگی، ممکن است بروز کند. به علائم جسمی و عاطفی در روزهای قبل قاعدگی، P.M.S یا سندرم قاعدگی می گویند. هر دختری لزوماً این علائم را تجربه نمی کند و برخی از دختران هم ممکن است این علائم را تجربه کنند و با شروع قاعدگی از بین می روند.

“با آرزوی داشتن دختران شاد و سالم برای سرزمین عزیزمان”